Belevenissen in de Chipatala

Hallo allemaal,

Muli uli? Vorig week was ik van maandag tot vrijdag te vinden in het Rumphi District Hospital. We liepen een week mee, elke dag op een verschillende afdeling, om een beter beeld te krijgen van de zorg in Malawi. De week begon al goed, want het had zondagnacht erg hard geregend waardoor de zandweg richting Rumphi was omgetoverd in een groot modderbad. In het begin hadden wij dat niet zo door en was de weg nog redelijk goed begaanbaar. We kwamen al een man tegen die ons vertelde dat ‘the road very bad’ was en dat we beter niet verder konden gaan, maar ja we moesten toch op tijd in het ziekenhuis wezen. Dus maar doorgelopen en hoe verder we liepen hoe slechter het werd. Eerst zat er één klodder modder in mijn Birkenstocks, maar al snel was de originele schoen niet meer te herkenen. We gleden en zakten alleen maar weg. Toen hebben we maar besloten op blote voeten onze weg te vervolgen tot grote verbazing en hilariteit van vele Malawianen, want een blanke spartelend met blote voeten in de modder en een niet meer wit uniform is toch wel een heel bijzondere gewaarwording. Toen de weg uiteindelijk wat beter werd, konden we een fietstaxi ritselen die ons richting het ziekenhuis vervoerde. Te laat én met modderpoten en vieze schoenen kwamen we aan bij het ziekenhuis. Betwijfeld of we zo wel naar binnen konden gaan, kwamen we de directeur tegen die ons vertelde dat we te laat waren. We schaamden ons echt naar toen we vroegen waar we onze voeten en schoenen konden wassen. ‘Zijn jullie dan lopend?’ was vol verbazing zijn reactie. Toch wel een beetje lachend (want ‘That’s Malawi’) wees hij ons de weg naar de kraamafdeling waar een douche was. Met natte, maar toch iets schonere schoenen heb ik verder de dag doorgebracht op de ‘Sunrise’ afdeling. Hier komen patiënten die besmet zijn met HIV om hun medicijnen op te halen. Ze worden gewogen en gemeten en met deze gegevens en hun dossier komen ze vervolgens bij de verpleegkundige. Na een paar keer meekijken mocht ik achter de computer en in het dossier de nieuwe gegevens invullen. Er wordt gevraagd naar eventuele symptomen en bijwerkingen en nieuwe medicatie wordt voorgeschreven en verstrekt. Na een ochtend patiënten gezien te hebben, was ik in ieder geval een stuk wijzer geworden van de aids-medicatie, gebruik en bijwerkingen.
Dinsdag was ik te vinden op de mannenafdeling. Mannen en vrouwen liggen in Malawi niet op dezelfde afdeling, maar gescheiden. Nadat we deze ochtend wel op tijd waren en de morning report hadden bijgewoond gingen we naar de afdeling. Tijdens de morning report worden alle bijzonderheden van de verschillende afdelingen verteld, een paar belangrijke casussen voorgelezen en later wordt er nog wat doorgepraat over een ingebrachte casus. Ik heb die dag een rondleiding over de afdeling gekregen, veel vragen kunnen stellen, meegekeken bij katheteriseren en geholpen bij het medicijnen klaarmaken en delen. Tussendoor ben ik nog even van de afdeling af geweest om een operatie bij te wonen. Eigenlijk is de dinsdag ‘operatiedag’, maar door gebrek aan steriel materiaal worden tijdelijk alleen de spoedoperaties uitgevoerd. Maar we hadden geluk, want er stond namelijk nog een operatie op de agenda. Omdat wij wel eens een operatie wilden zien, hesen wij onszelf in de charmante groene pakjes en betraden inclusief operatielaarzen de operatiekamer, niet wetend om wat voor soort operatie het zou gaan. Het ging om het verwijderen van de voorhuid van een man, om op die manier de kans op HIV te verkleinen. Ik zal jullie de feiten besparen, maar het was een pijnlijke bedoeling omdat halverwege de verdoving begon uit te werken en er nog heel wat hechtingen moesten worden gezet. Barbara was de gelukkige operatieassistente, terwijl ik rustig stond toe te kijken (wat geen straf was, want het was super warm en benauwd in onze groene pakjes). Uiteindelijk was de operatie gelukt en kon de man met het zaakje omhoog getapt de operatiekamer verlaten. Toen ik de chirurg een paar dagen later nog weer zag, vertelde hij dat de man was teruggekomen met een grote hematoom omdat er nog een bloeding had gezeten. Zo maakten we op een doodgewone dinsdag toch heel wat mee en Barbara was helemaal de gelukkige, want zij mocht getuige zijn bij een keizersnede (helaas kwam ik net te laat binnen en was de baby al geboren).
Woensdags stond voor mij de kinderafdeling op de planning. Mijn dienst begon voor de moeders op de afdeling al goed, want ik mocht de dossiers uitdelen en mijn Tumbuka-uitspraak van de namen was nogal lachwekkend. De verpleegkundige taken op de afdeling bestaan voornamelijk uit medicijnen klaarmaken en delen, verpleegkundige handelingen en controles uitvoeren. De rest van de taken wordt uitgevoerd door de familie en op de kinderafdeling blijft de moeder dag en nacht bij het kind. Ik heb meegelopen bij de artsenvisite en veel vragen kunnen stellen. De artsen en verpleegkundige hebben als voertaal Engels (op z’n Afrikaans) dus met hen kan ik prima communiceren. Ze zijn trouwens allemaal erg nieuwsgierig naar Nederland en de Nederlandse zorgverlening, dus ik heb veel verteld. ’s Ochtends heb ik de wondzorg bij een grote brandwond bij twee kinderen mogen zien (erg pijnlijk!) en ’s middags heb ik mee mogen helpen bij het delen van medicijnen. Bijna alle kinderen gebruiken hier antibiotica en deze wordt vier keer daags in de billetjes geïnjecteerd. Wanneer het dus ‘injectie-tijd’ was, kwamen alle moeder één voor één met hun kind op een krukje zitten. Broekje omlaag en spuiten maar! Zelf heb ik ook twee injecties mogen zetten, maar al die huilende kinderen is geen pretje.
De vrouwenafdeling was donderdag mijn afdeling. Ik heb kunnen oefenen met het controleren van vitale functies, zoals bloeddruk meten op de ‘ouderwetse’ manier en mee kunnen kijken met een lumbaal punctie (het afnemen van vocht uit het ruggenmerg). Helaas voor deze vrouw moesten er drie pogingen aan te pas komen, voordat het eindelijk lukte. In onze pauze zijn we teruggegaan naar de kinderafdeling, waar Barbara die dag stond. Met door ons meegebrachte (water)ballonnetjes, gekleurde papiertjes en potloden hebben we de kinderen wat gezelligheid bezorgd en de zaal wat opgevrolijkt. De kinderafdeling bestond uit twee gedeelten en we hebben het festijn vooral gerealiseerd op een afdeling met kinderen die er al lang liggen (zoals de kinderen met brandwonden). Er is verder geen geld voor speelgoed of andere vorm van vermaak dus onze meegebrachte materialen gaven een welverdiende afleiding.
Vrijdag zou ik volgens de planning op de Out Patient Department staan, een soort combinatie tussen een spoedeisende hulp en huisartsenpost waar alle patiënten met hun klachten binnenkomen. Huisartsen kennen ze hier niet en daarom moet je ook voor ‘alledaagse’ kwaaltjes naar het ziekenhuis. Nadat ik bij een paar patiënten had meegekeken en een paar röntgenfoto’s had bestudeerd, kreeg ik een smsje van Barbara, die op de kraamafdeling stond, dat er een bevalling bezig was. Dus naar de maternity gesprint, want dat wilde ik zeker meemaken. En daar mocht ik getuige zijn van de voor mij eerste bevalling. Even spannend was het wel, want het kindje begon niet direct goed te huilen. Dus het neusje en het mondje uitgezogen en daar reageerde het gelukkig wel beter op. Lekker warm ingepakt en toen weer naar de moeder terug, want zij was tweedegraads uitgescheurd en moest gehecht worden. Toen alles goed en wel achter de rug was, kregen we nog een rondleiding over de afdeling en zagen we ook het gedeelte waar prematuurbaby’s door middel van kangaroën op de buik van de moeder warm worden gehouden. Je hebt hier in Malawi veel jonge moeders, want de moeders die hier lagen waren allemaal jonger dan mij. Terug op de afdeling bleek dat er nog een bevalling aan stond te komen. Nadat ze de vitale functies gecheckt hadden en ontsluiting hadden bepaald, zijn we rustig even gaan lunchen buiten want het liep nog niet zo hard. De middag verder afwachtend doorgebracht hopend dat er schot in de zaak zou komen en we nog een keer een bevalling mochten meemaken. Deze moeder had de vorige keer een keizersnede gehad omdat het kind te groot was en niet door het bekken paste. De vraag was of dat nu wel ging lukken, maar de arts wilde het nog een kans geven en omdat het nog lang kon duren zijn we toch maar naar huis gegaan. Vandaag hoorden we dat 20 minuten later alsnog was besloten om een keizersnede te doen. Balen dat we dat niet eerder wisten!
Deze week in het ziekenhuis hebben we veel kunnen zien van de zorg in Malawi. Constant zit je eigenlijk te vergelijken met Nederland. Geldgebrek is hier een groot probleem waardoor er niet veel materiaal is, niet alle medicijnen voorhanden zijn en goede diagnostiek vaak niet tot de mogelijkheden behoord. Door deze en andere redenen overlijden hier mensen aan aandoeningen (zoals diarree, koorts en ondervoeding bij kinderen) die in Nederland wel behandeld zouden kunnen worden. Gelukkig was ik hier zelf geen getuige van, maar ik heb wel veel zieke mensen gezien. We mogen in Nederland echt dankbaar zijn voor de mogelijkheden in de zorg die we hebben.
Na al deze indrukken heb ik van het weekend heerlijk mogen genieten van de zon aan Lake Malawi, het grootste zoetwatermeer van Afrika. Met een busje zijn we zaterdagochtend vertrokken en via een prachtige route met de mooiste uitzichten kwamen we aan bij het privé-strandje. De jongens waren er al een nacht en hebben ons tentje opgezet, waardoor wij lekker een frisse duik konden nemen. Het uitzicht was echt prachtig en het water helderblauw. ’s Avonds hebben we vuur gemaakt en met ons steelpannetje water gekookt voor cup-a-soup (nog vanuit Nederland). ’s Nachts werden we wakker want het regende pijpenstelen en onze tent scheen niet waterdicht te zijn. Daarnaast begon het ook nog te onweren. Gelukkig hadden we een persoonlijke bewaker die de hele dag en nacht de wacht hield over ons en onze spullen, dus dat gaf wel een veilig gevoel. Na een korte nacht en met veel spierpijn in de rug, stonden we om 5 uur alweer op om getuige te zijn van een prachtige zonsopkomst. Achter de bergen van Tanzania, aan de andere kant van het meer, werd het steeds lichter. Na van dit schouwspel genoten te hebben zijn we halverwege de ochtend met de kano naar een strandtent verderop gevaren waar we een lekker ontbijt hebben verorberd. Die dag hebben we nog heerlijk gedobberd in het meer, de tent afgebroken en ’s middags zijn we weer opgepikt om terug te gaan naar Matunkha. De terugreis was erg gezellig met teveel mensen in de jeep, dus had ik anderhalf uur een slapend Afrikaans meisje op schoot. Weer heerlijk warm gegeten op Matunkha (we hadden toch een trek!) en daarna nog gezellig gebeld met thuis. En toen zat het weekend er alweer op en was het weer tijd voor een nieuwe werkweek…
Deze week ben ik het grootste gedeelte van de tijd op Matunkha te vinden. Ik vermaak me hier dus prima en geniet met volle teugen.

Veel liefs uit het warme Malawi en groetjes van een (bruin/rood)verbrande…
Geralde

P.s. Mijn naam is echt hier onuitspreekbaar. Niemand kan het fatsoenlijk uitspreken, want de g, r en l zijn hier erg moeilijk. Dus inmiddels luister ik naar alle versies die ook maar iets in de buurt komen! :-)
En trouwens de ezel leeft nog steeds!