Weekendje ‘buurten’ in Rwanda

‘And God will wipe away every tear from their eyes; there shall be no more death, nor sorrow, nor crying. There shall be no more pain, for the former things have passed away.’ (Revelation 21:9)

Ondertussen alweer een tijdje geleden dat ik mijn laatste blog heb gepost, dus hoogtijd voor een nieuw verslag van mijn Afrika-avonturen. Laat ik maar bij het begin beginnen…

Vorige week zaterdag was er geen ‘Say-No-To-Hunger’-programma en ben ik met zuster Alice de dorpen in geweest. Via allerlei achterafweggetjes soms ver van de ‘bewoonde’ wereld reed de boda-chauffeur ons langs vijf patiënten. Een waar avontuur, want soms moesten we met de boda door een kudde koeien en geiten midden op de straat heen of over een klein paadje in een dichtbegroeide bananenplantage. Zo kom je nog eens ergens… De patiënten die we opzochten waren met name ouderen met een chronische ziekte die zelf niet in staat zijn om naar de kliniek te komen. We hadden even de tijd voor een praatje, deden de controles en gaven nieuwe medicijnen. Ik geniet ervan om bij de mensen thuis over de vloer te komen en echt het lokale leven te proeven: de houten bankjes die uit de kast worden getrokken voor ons om op te zitten, de patiënt zelf zittend om de mat op de grond, vaak nieuwsgierige kleinkinderen in de deuropening of een pruttelend bonensoepje op een kolenstoof binnen. Daarnaast waarderen mensen het erg dat je komt en vinden de jahjah’s (ouderen) het geweldig als je wat Oegandees kunt praten. Één van onze patiënten was jonger: de 16-jarige Joseph. Hij heeft HIV, gekregen van moeder-op-kind, en zijn beide ouders zijn al aan aids overleden. Nu zorgt zijn opa voor hem. Joseph zelf is ook erg ziek, door alle complicaties die de ziekte met zich meebrengt en was hiervoor net 3 weken in een regionaal ziekenhuis opgenomen geweest. Erg indrukwekkend en confronterend om te zien dat aids zo grote gevolgen kan hebben (ook als mensen onder behandeling zijn): Joseph, een zwak uitziende jongen, die eigenlijk genoeg energie had moeten hebben om naar school te gaan en met zijn vrienden te voetballen… Leuk is om te melden dat ik afgelopen dinsdag opnieuw Hassan heb bezocht, de jongen van de bovenbeenbreuk. We hebben de tweede helft van de hechtingen verwijderd en het gaat goed met hem. Een erg leuk en positief bezoekje!

In Nederland is het soms moeilijk om een keuze te maken uit de restaurants als je uit eten wilt gaan, hier kom je voor andere uitdagingen te staan. Afgelopen woensdag besloten we met de ‘mazungu’s’ (blanken) lokaal uit eten te gaan in de omgeving. We hadden een restaurant in gedachten, maar bij aankomst daar bleek er geen voedsel te zijn. Huh… een restaurant zonder eten: ja het kan hier allemaal. Restaurant numero twee had alleen snacks, geen volwaardige maaltijd. Uiteindelijk zijn we een paar dorpen verder neergestreken bij een lokaal mini-restaurantje: wel 2 meter breed en 3 tafels rijk. Hier hebben we genoten van matoke (in bananenblad gestoofde bananenpuree), chipati (soort wrap), rundvlees en soort pindasaus (dit laatste is niet aan mij besteed). Een ander lokale delicatesse wat ik laatst gekocht heb bij een straattentje is de rolex. Ik dacht in eerste instantie (ook) aan een horloge, maar het is een in chipati gerold gebakken ei met groenten. Het kan mijn goedkeuring wegdragen!

Donderdag was er een village health education (VHO) georganiseerd in het dorp. Met een team gingen we er na de middag op uit om in het dorp voorlichting te geven over (vaccinaties tegen) hepatitis B. De dag ervoor was er al een auto met luidsprekers door het dorp gereden om mensen te informeren over de voorlichting en ook deze dag werden de luidsprekers weer ingezet om mensen te attenderen dat we present waren. Tja, je moet wat als je geen middelen als huis-aan-huis bladen, reclamebladen of internetmogelijkheden hebt om mensen te bereiken. Op de Afrikaanse tijd (ver na de oorspronkelijke aanvangstijd) kwamen de mensen binnendruppelen, veel mensen zijn tijdens het regenseizoen druk op het land. De voorlichting werd gegeven onder de boom, het centrale punt in het dorp. Leuk om mee te maken, maar ik moest er alweer vroegtijdig vandoor om niet te laat te komen voor mijn vertrek naar Rwanda. Dus zelf met de boda terug naar Show Mercy, onderweg nog 3x stilgestaan met motorpech en een lege tank, maar ik was uiteindelijk toch nog op tijd.

Donderdagavond ben ik samen met Brad, Pam, Breana (Amerikaanse familie die hier ook voor 3 maanden vrijwilligerswerk doet) op reis gegaan naar Rwanda voor een weekendje weg. We werden naar het busstation in Kampala gebracht, waar we de nachtbus namen richting de hoofdstad van Rwanda: Kigale. We gingen met een VIP-bus, dus dat was prima voor elkaar, buiten het feit dat we de hele nacht hebben kunnen genieten van harde, lelijke Afrikaanse muziek om de chauffeur wakker te houden. Rond 4 uur in de nacht kwamen we aan bij de grens, waar het een hele happening was om deze te passeren. Als eerste moesten we in een lange rij wachten op een stempel om uit Oeganda te gaan, vervolgens moesten we een heel stuk in het donker naar het Rwandese grenskantoor lopen. De weg was niet aangegeven, het was pikkedonker, mistig, de weg was één grote modderpoel en er stonden alleen maar geparkeerde vrachtauto’s aan de kant. Het had zo een scene in een misdaadserie kunnen wezen. Aan de Rwandese kant troffen we weer een lange rij aan, vervolgens verdwenen onze paspoorten in een kantoortje waar iemand ermee aan de gang ging (voor het visum). Ondertussen kwam de buschauffeur vragen hoe het ging, want de hele bus zat al een poos te wachten op ons (de enige mazungu’s). Hij heeft ons erg geholpen, is meegegaan naar de overkant om het visum te betalen en daarna weer terug om de daadwerkelijke stempel te krijgen. Dit hele bureaucratische gebeuren in de kou (hoog in de bergen) duurde al met al 2 uur, maar uiteindelijk mochten we Rwanda in. Na een rit van 11 uur kwamen we aan in de hoofdstad Kigale om 8 uur ’s ochtends.

In eerste instantie dacht ik bij Rwanda alleen maar aan burgeroorlog en gorilla-spotten, maar dit beeld is wel heel eenzijdig heb ik de afgelopen dagen gemerkt. Rwanda is een stuk meer ontwikkeld dan Oeganda en de hoofdstad is een schone, groene, goed georganiseerde stad. Met behulp van het openbaar vervoer (bus, taxi en boda) hebben we de stad ontdekt. De mensen zijn erg behulpzaam en hebben er alles voor over om je de weg te wijzen (gaan zelfs met je mee in de bus!). Toch is ook heel goed merkbaar dat de historie zijn sporen heeft achtergelaten. We hebben op de eerste dag het genocide museum en memorial bezocht. Rwanda kent twee genocides, de laatste was in 1994 waarbij als gevolg van het koloniale verleden en de invloed van het leger de Tutu’s massaal zijn uitgemoord door de Hutu’s. Zelfs vrienden en buren gingen elkaar te lijf met machetes, pistolen en ander martelgereedschap, vaak moesten ouders eerst toekijken hoe hun kinderen werden afgeslacht. Erg indrukwekkend om hierover meer te weten te komen en te zien. We hebben verschillende plekken bezocht die met de genocide te maken hebben, maar ook in de gesprekken met de mensen merk je hoeveel gevolgen deze gebeurtenissen hebben gehad. Op de lokale markt sprak ik een verkoper van mijn leeftijd die in Oeganda was opgegroeid omdat ze waren gevlucht vanwege de genocide. Een kunstenaar van het Inema Art Centre vertelde dat zijn opa, een dominee, heel veel mensen had laten vluchten via een ondergrondse tunnel in de kerk, waarvoor hijzelf gedood werd door 500 pinnen in zijn lichaam! Onbegrijpelijk dat dit zo kort geleden nog gebeurd is. Naast de bezienswaardigheden rondom de genocide zijn we ook naar een culturele avond geweest met Afrikaanse zang- en dansgroep en hebben een culturele tour gedaan. Deze rondleiding werd verzorgd door het Woman Centre, een plek waar vrouwen lees- en schrijfles krijgen en ook vaardigheden leren om in hun eigen onderhoud te voorzien (zoals naaien en manden vlechten). De rondleiding ging langs verschillende plekken in de wijk, zoals: de markt, de melkbar (hier staat echt een kleine melktank waar verse melk uit afgetapt kan worden), kapper en een plek waar cassave-bladeren worden gemalen. Hier wordt een soort spinazie van gemaakt en het werk van deze vrouwen is om de gebrachte bladeren te vermalen. Ik heb het ook even geprobeerd, maar dat is best wel spierballenwerk! Al laatste hebben we nog mount Kigale beklommen, wat een prachtig uitzicht gaf over de stad. Rwanda wordt ook wel het land van de duizend heuvelen genoemd en daar is geen woord aan gelogen. Gisteravond zijn we weer op de nachtbus terug gestapt en gelukkig ging de terugweg wat voorspoediger. Dit uitstapje was erg leuk en het was fijn om even in een andere omgeving te zijn (+ te kunnen genieten van Westers eten en ijs ).

Een lang verhaal dit keer! Ik vind het erg leuk om jullie reacties te lezen, ga zo door!

Veel liefs vanuit Centraal-Afrika,
Geralde